تداوم روند صعودی قیمت کالاهای خام در سال 2018
بانک جهانی در جدیدترین گزارش خود از چشمانداز بازارهای جهانی پیشبینی کرده است روند صعودی قیمت کامودیتیها (کالاهای خام نظیر نفت، فلزات اساسی و محصولات کشاورزی) در سال آینده میلادی نیز ادامه داشته باشد؛ هرچند شدت این روند احتمالاً بسیار کمتر از شدت آن در ماههای اخیر خواهد بود.
در این گزارش پیشبینی شده است که متوسط بهای هر بشکه نفت از 53 دلار در سال جاری به 56 دلار در سال آینده میلادی افزایش یابد که دلیل این رشد احتمالی را میتوان به رشد مستمر تقاضای نفت در بازارهای جهانی، کاهش سطح تولید کشورهای صادرکننده نفت و تثبیت سطح تولید نفت شیل در آمریکا نسبت داد.
البته بانک جهانی در گزارش ماه آوریل خود قیمت بالاتری را برای نفت در سال آینده میلادی پیشبینی کرده بود اما با توجه به نوسانات احتمالی در میزان تولید نفت برخی کشورها مانند لیبی، نیجریه و ونزوئلا، این نهاد اقتصادی بینالمللی در پیشبینی جدید خود جانب احتیاط را رعایت کرده است. اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) میتوانند با تمدید توافقنامه کنونی خود مبنی بر کاهش تولید نفت حتی سطح تولید خود را از میزان کنونی آن نیز کمتر کنند و بازارهای جهانی را در راستای افزایش قیمت بیش از پیش تحت فشار قرار دهند؛ اما اگر اعضای اوپک نتوانند بر سر تمدید این توافقنامه به اجماع برسند، آنگاه وضعیت بازار فرق خواهد کرد. از طرفی اگر تولیدکنندگان نفت شیل در آمریکا با توجه به کاهش چشمگیر هزینههای عملیاتی تصمیم به افزایش تولید بگیرند، اوضاع تولیدکنندگان نفت در بازار بغرنجتر خواهد شد.
بهطورکلی پیشبینی میشود قیمت حاملهای انرژی –که محصولاتی مانند گاز طبیعی و زغالسنگ نیز در بین آنها جای میگیرند- در سال آینده میلادی حدود 4 درصد افزایش یابد که البته این افزایش در قیاس با جهش 28 درصدی قیمت حاملهای انرژی در سال جاری چندان به چشم نخواهد آمد. انتظار میرود قیمت گاز طبیعی در سال 2018 افزایشی 3 درصدی را تجربه کند اما زغالسنگ که در سال جاری با رشد قیمتی 30 درصدی خود سرمایهگذاران را شگفتزده کرده است، در سال آینده میلادی -به دلیل سیاستهای زیستمحیطی دولت چین که میتواند کاهش تقاضای زغالسنگ را در پی داشته باشد- احتمالاً روندی نزولی را طی خواهد کرد.
البته چینیها در تعیین روند آتی بازار سنگآهن و فلزات اساسی نیز بیشترین تأثیر را خواهند داشت. بانک جهانی پیشبینی کرده است شاخص قیمت فلزات اساسی و کانیها در سال 2018 تقریباً ثابت بماند چراکه کاهش احتمالی قیمت جهانی سنگآهن میتواند با افزایش قیمت فلزات اساسی جبران شود. گفتنی است چین بهتنهایی سالانه بیش از نیمی از سنگآهن و فلزات اساسی تولیدشده در جهان را مصرف میکند.
انتظار میرود قیمت سنگآهن در سال آینده میلادی با کاهشی 10 درصدی مواجه شود اما با توجه به کاهش احتمالی عرضه فلزات اساسی شامل سرب، نیکل و روی، افزایش قیمت آنها دور از انتظار نخواهد بود. البته اگر تقاضای چین برای فلزات اساسی کمتر از حد انتظار باشد و یا دولت چین اقدام به تعدیل محدودیتهای وضع شده برای سطح تولید این فلزات در کشور کند، آنگاه وضعیت متفاوتی را در بازار فلزات اساسی شاهد خواهیم بود.
بانک جهانی روند قیمتی طلا را نیز در سال 2018 نزولی پیشبینی کرده است. انتظار میرود در سال آینده میلادی نرخ بهره در آمریکا افزایش یابد و در این صورت باید منتظر تقویت دلار و کاهش قیمت طلا بود.
در خصوص محصولات کشاورزی نیز پیشبینی میشود که توجه به کاهش مساحت زمینهای زیر کشت در سال آینده میلادی شاهد افزایش نسبی قیمت جهانی غلات، روغنها و خوراکیها باشیم. بازار محصولات کشاورزی در این سالها همواره ازلحاظ عرضه در وضعیت مناسبی بوده است اما اینک به دلیل اینکه سطح موجودی انبارهای برخی از انواع غلات به بالاترین سطح در چند سال اخیر رسیده است، انتظار میرود عرضه بهتدریج کاهش و قیمتها افزایش یابند.
البته شرایط آب و هوایی مساعد در مناطق حاصلخیز، عرضه مناسب محصولات کشاورزی و قیمتهای نسبتاً پایین این محصولات در سالهای اخیر لزوماً بدین معنی نیست که همه مردم جهان غذای کافی در اختیار داشتهاند. خشکسالی کم-سابقه در کشورهایی مانند اتیوپی، سومالی و کنیا باعث شده است که کمبود غذا در این کشورها به معضلی اساسی تبدیل شود. در کشورهای سودان جنوبی، یمن، سوریه و نیجریه نیز میلیونها نفر بر اثر جنگ آواره شدهاند و ازلحاظ دسترسی به غذا در شرایط بسیار دشواری به سر میبرند.