خطر کژمنشی
طهماسب مظاهری از زوایای پیدا و پنهان بسته سیاستی بانک مرکزی میگوید:
این بسته و تدابیر پیشبینیشده اقدامی اضطراری، موقت و کوتاهمدت برای آرامش دادن به بازار ارز، ابزار موثری است. این بسته در کوتاهمدت میتواند تنش بازار ارز را مهار کند و همانطور که در چند روز گذشته شاهد بودیم باعث کاهش نرخ ارز و کنترل نوسانات شدید بازار شده است. اما برای بلندمدت یقیناً این بسته سیاستی نه برای کنترل نرخ ارز و نه برای بهبود شاخصهای کلان اقتصادی مفید و موثر نیست و باید مطالعه و دقت بیشتری در این زمینه انجام شود چراکه در بلندمدت اقدامات مذکور برای اقتصاد کشور تبعات و پیامدهای ناخوشایندی به دنبال دارد.
بانکها سود 20درصدی را از چه محلی باید تامین کنند؟ بر اساس قانون بانکداری بدون ربا بانکها باید سود سپردهگذاران را از محل سود تسهیلات پرداخت کنند. امروز این امر مسلم و قطعی است که در شرایط امروز کشور، بانکها چنین سودی کسب نمیکنند و پرداخت این سود توسط بانکها، مستقیم در صورتهای مالی بانکها عامل تشدید زیاندهی بانکها میشود. به یقین بانک مرکزی از این امر اطلاع داشته است و با علم و اطلاع از این پیامد منفی چنین تصمیمی گرفته است.
ما ناچار هستیم به سمتی حرکتی کنیم که نرخها با واقعیتهای اقتصادیمان تطابق داشته باشد. اگر دولت افزایش نرخ سود و افزایش سالانه حدود 15 تا 16درصدی نرخ ارز را میپذیرد و افزایش نرخ تورم تا 15 درصد را هم قبول کند میتوان گفت به مجموعه سازگاری دست یافته تا با ایجاد تعادل نرخها بتواند وضعیت فعلی را مدیریت کند. از طرفی با ایجاد تعادل و همخوانی نرخها میتوان امیدوار بود بانکها از ورطه زیاندهی نجات یابند. چراکه اگر بین نرخ سود و تورم و ارز تعادل وجود داشته باشد بانکها میتوانند با نرخهای معمول در تامین مالی اقتصادمان باهم رقابت سالم داشته باشند. در نتیجه به تدریج زمینه سرمایهگذاریهای مولد در جهت خروج از رکود و رشد تولید فراهم شود.
اگر دولت زمینههای افزایش نرخ ارز- از جمله کسری بودجه و اتکای دولت به منابع بانکی و بازار سرمایه- را کاهش دهد و همزمان افزایش طبیعی نرخ ارز را بپذیرد و اجازه دهد نرخ ارز با توجه به واقعیتهای اقتصادی اصلاح شود دیگر نگران بروز نوسانات شدید نرخ ارز نخواهیم بود و نیاز نخواهیم داشت ذخایر ارزی بانک مرکزی -که عواید حاصل از فروش داراییهای سرمایهای تجدیدناپذیر بینالنسلی ماست- را از طریق صرافیها یا از طریق پیشفروش سکه حراج کنیم تا به طور موقت و برای مدت بسیار کوتاه مشکل را به تاخیر بیندازیم و پس از سررسید آن مدت کوتاه با همان مشکل در ابعاد بزرگتر و هولناکتری مواجه شویم.
به نقل از تجارت فردا
