عبدالناصر همتی: این خودروسازی فشل را تا کجا باید ادامه دهیم؟ / خودروسازان 40 سال است به ما می‌گویند در شرایط حساسی هستند

من در موضوع تامین نقدینگی برای خودروسازان مخالف بودم ولی سال گذشته برای نشان دادن حسن نیت خود مقرر کردیم 4 هزار میلیارد تومان به صورت ریالی و بیش از 840 میلیون یورو به صورت ال سی خارجی به خودروسازان داده شود تا پس از یک سال این مبلغ یا به صورت ارزی یا به صورت ریالی پس داده شود. در قبال این تصمیم بانک مرکزی، خودروسازان اعلام کردند ما حاضر به پذیرش ریسک تغییر نرخ ارز در سال آینده نیستیم. این مبلغ که یک سال در بانک کونلون چین برای آنها تخصیص داده شده بود دست نخورده باقی ماند تا اینکه صرف موارد دیگری شد.

عبدالناصر همتی در هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران با تقدیر از کمک فعالان اقتصادی در شرایط امروز کشور اظهار کرد: هدف آمریکا و دشمن در یک سال و نیم گذشته فروپاشی اقتصاد ایران از راه نابودی پول ملی و مختل کردن تجارت خارجی ایران بوده که خوشبختانه شکست خورده و امروز در شرایط ثبات و آرامش نسبی هستیم.

رئیس کل بانک مرکزی در واکنش به برخی انتقادات به سیستم بانکی کشور گفت: نکته حائز اهمیت آن است که من در طول مدت فعالیتم تمام سعی‌ام را به کار بسته‌ام تا ضعف‌ها و کمبودها را جبران کنیم ولی برخی از تصمیمات در اختیار من نیست و بانک مرکزی دولت و یا نظام نیست که بتواند همه مشکلات را حل و فصل کند ولی در طول این مدت اصرار ما بر این بوده که ارز صادرات به چرخه اقتصادی بازگردد و محدودیتی برای چگونگی بازگشت ارز اعمال نکردیم.

همتی ادامه داد: زمانی ما به درآمد 45 تا 50 میلیارد دلاری صادرات نفت مواجه بودیم ولی امروز چنین شرایطی وجود ندارد و لذا بازگشت سریع ارز کمک ویژه‌ای به تخصیص ارز مورد نیاز کشور برای واردات خواهد کرد.

وی با تاکید بر اینکه تحریم‌ها به اوج خود رسیده ولی همچنان توطئه دشمنان تمام نشده است گفت: تحریم‌ها با تمام قوا ادامه دارد و ذره‌ای از فشار بر کشور برداشته نشده است و حتی تحریم چندباره بانک مرکزی تحت عناوین مختلف نیز در جریان است و دشمنان تصور می‌کنند که با تحریم بانک مرکزی تحت عناوین مختلف از جمله تروریسم می‌توانند برای ما مشکل ایجاد کنند. در حالیکه ما توانسته‌ایم با تدبیر بخشی از این فشارها را از میان برداریم.

رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به آخرین آمار ارز تخصیصی برای واردات کالا در سال جاری گفت: از ابتدای امسال تا امروز بانک مرکزی بیش از 20 میلیارد دلار را برای تامین ارز کالاهای وارداتی که بخش عمده‌ آن مواد اولیه و مواد واسطه‌ای بوده است تخصیص داده‌ایم و در شرایطی که صادرات نفت به شدت کاهش داشته است این یک موفقیت بزرگ است.

همتی در پاسخ به برخی انتقادات درباره رشد اقتصادی منفی کشور گفت: واقعیت آن است که رشد اقتصادی غیرنفتی ما مثبت شده است و ما با رسیدن به این موفقیت نباید تجربیات تلخ گذشته را تکرار کرده و از پتانسیل بزرگ بخش خصوصی غافل شویم.

وی با اشاره به سفر اخیر خود به کویت و دیدار با روسای بانک مرکزی هشت کشور همسایه و عربی، اذعان آنها به موفقیت ایران و همکاری آنها با کشورمان را یک موفقیت بزرگ برشمرد.

رئیس کل بانک مرکزی در ادامه با انتقاد از برخی اظهارنظرها و فشارهایی که به بانک مرکزی وارد می‌شود گفت: متاسفانه برخی‌ها به بانک مرکزی فشار می‌آورند که اجازه دهید نرخ ارز بالا برود و این در شرایطی است که بانک مرکزی مسئول 83 میلیون ایرانی است که اقتصاد و زندگی آنها با نرخ ارز مرتبط است و ما معتقدیم اگر چنین اتفاقی بیفتد طبقات پایین جامعه که روز به روز فشار بیشتری را متحمل می‌شوند وضعیت وخیم‌تری خواهند داشت و بانک مرکزی در قبال آنها وظیفه دارد.

همتی در ادامه سخنانش سیاست ارز 4200 تومانی را سیاست دولت دانست و افزود: من موافق ارز 4200 تومانی نیستم ولی این سیاست دولت است و آنها نیز دلایل قانع‌کننده‌ای برای این تصمیم ارائه می‌دهند.

وی گفت: من معتقدم استقلال بانک مرکزی به معنی استقلال رای و کارشناسی است و حتما در بحث کارشناسی با آنچه که موافقش نباشم مخالفت خواهم کرد ولی مخالفت تا جایی است که به مخالفت با قانون منجر نشود.

رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: به عنوان مثال من در موضوع تامین نقدینگی برای خودروسازان مخالف بودم ولی سال گذشته برای نشان دادن حسن نیت خود مقرر کردیم 4 هزار میلیارد تومان به صورت ریالی و بیش از 840 میلیون یورو به صورت ال سی خارجی به خودروسازان داده شود تا پس از یک سال این مبلغ یا به صورت ارزی یا به صورت ریالی پس داده شود.

همتی با انتقاد از خودروسازان گفت: اما در قبال این تصمیم بانک مرکزی، خودروسازان اعلام کردند ما حاضر به پذیرش ریسک تغییر نرخ ارز در سال آینده نیستیم. این مبلغ که یک سال در بانک کونلون چین برای آنها تخصیص داده شده بود دست نخورده باقی ماند تا اینکه صرف موارد دیگری شد.

وی اضافه کرد: جالب اینجاست که خودروسازانی که قیمت‌هایشان را هر روز بالا می‌برند حاضر نبودند ریسک تغییر نرخ ارز را قبول کنند ولی سوال اصلی این است که این فرآیند خودروسازی فشل را تا کجا باید ادامه دهیم؟ خودروسازان 40 سال است به ما می‌گویند در شرایط حساسی هستند ولی این شرایط چه زمانی قرار است اصلاح شود؟

رئیس کل بانک مرکزی در واکنش به برخی اظهارنظرها مبنی بر مخالفت بانک مرکزی با فرآیند انتقال ارز گفت: برخی‌ها می‌گویند که ما در خارج از کشور منابع ارزی داشتیم و می‌خواهیم از این منابع استفاده کنیم؛ ما در ابتدا اعلام کردیم حاضریم این منابع ارزی را با نرخ 5 درصد بالاتر از نرخ نیما خریداری کنیم ولی آنها حاضر به انجام این کار نشدند و بعدتر عنوان کردند که می‌خواهیم از این منابع برای واردات استفاده کنیم؛ ما اعلام کردیم هیچ مخالفتی با این موضوع نداریم به شرط آنکه ثبت سفارش انجام و منشاء این پول مشخص شود ولی آنها اعلام کردند که حاضر نیستند که منشاء این پول را بگویند چرا که واقعیت آن است که منشاء این پول صرافی‌های دوبی و تهران هستند و موافقت با این امر یعنی افزایش فشار به تقاضا و جهش نرخ ارز.

همتی با بیان اینکه باید با مردم و خودمان روراست باشیم در پاسخ به برخی انتقادات نسبت به عملکرد بانک مرکزی در سرکوب تقاضا گفت: ما به هیچ وجه تقاضای واقعی را سرکوب نکرده‌ایم چرا که از اول امسال 32 میلیارد دلار ثبت سفارش شده و تا به امروز 20 میلیارد دلار برای کالای اولیه و واسطه‌ای تامین ارز انجام شده است.

وی خاطر نشان کرد: ما سعی کرده‌ایم تقاضای سفته بازی را سرکوب کنیم و زمانی که 40 میلیارد دلار درآمدهای ارزی کشور کاهش یافته چنین تصمیمی بهترین اتفاق است و هر کس تصور می‌کند که ما در خصوص این موضوع اشتباه می‌کنیم حاضرم در دفتر کارم صحبت‌های آنها را بشنوم ولی این را بدانید که منافع 83 میلیون ایرانی را برای درخواست یک نفر یا یک گروه به خطر نخواهیم انداخت چرا که تغییر نرخ ارز می‌تواند زندگی 83 میلیون ایرانی را تحت‌الشعاع قرار دهد.

وی با اشاره به وضعیت بانک‌های کشور گفت: متاسفانه بانک‌های کشور ناترازی فراوانی دارند ولی ما در حال مدیریت آرام اوضاع هستیم چرا که معتقدیم هر جهش در متغیرهای پولی می‌تواند سرآغازی برای شروع سفته‌بازی‌ها شود.

همتی با اشاره به میزان بازگشت ارز حاصل از صادرات طی بازه زمانی 21 فروردین 97 تا 31 اردیبهشت 98 گفت: در این فاصله زمانی صادرکنندگان 25 میلیارد یورو ارز را به کشور بازگردانده‌اند و این یعنی 71 درصد ارز صادراتی به کشور بازگشته و این یک موفقیت بزرگ برای صادرکنندگان و بانک مرکزی است.

رئیس کل بانک مرکزی در ادامه در واکنش به انتقادات مطرح شده نسبت به میزان عرضه و تقاضای ارز در کشور تصریح کرد: میزان تقاضای روزانه یک میلیارد دلار کمتر از عرضه ارز در سامانه نیما است و این خبر مثبتی است و ما هیچ دخالتی در تعیین نرخ ارز نداریم و تنها به دنبال ساماندهی و تعدیل عرضه و تقاضا هستیم و امروز شاهد هستیم که صف تخصیص ارز به کالاهای اساسی با ارز 4200 تومانی ده برابر کالاهای نیمایی است.

وی با اشاره مجدد به وضعیت بانک‌های کشور و نقدینگی و تورم گفت: در حال حاضر نقدینگی 2 هزار هزار میلیارد تومان است که رقم بسیار بالایی است ولی این در شرایطی است که طی 59 سال گذشته میانگین رشد نقدینگی سالانه بیش از 24 درصد بوده است و این یعنی سیستم اقتصادی کشور به این رتبه نقدینگی عادت کرده است.

همتی گفت: در چنین شرایطی ما با یک دوگانگی مواجه هستیم چرا که از یک سو بسیاری از واحدهای تولیدی با کمبود نقدینگی مواجه هستند و از یک سو با مشکل افزایش نقدینگی در کشور مواجه هستیم و بر همین اساس طرح گام را پیشنهاد کرده‌ایم که بر این اساس بانک‌ها به مشتری‌های شناخته شده خود اعتبار 6 ماهه می‌دهند و این اعتبار قابلیت عرضه و فروش در بازار بورس را دارد و ما تصور می‌کنیم با این طرح می‌توانیم بدون ایجاد نقدینگی غیرمولد، مشکلات نقدینگی در واحدهای تولیدی را حل و فصل کنیم.

وی در ادامه با بیان اینکه کاهش نرخ سود بانکی به میزان دو درصد آرزوی بانک مرکزی است گفت: در شرایطی که نرخ تورم 30 درصد است چنین چیزی متصور نیست به دلیل تورمی که بخشی از آن ناشی از ساختار بودجه‌ای و ساختار اقتصادی است نمی‌توان چنین انتظاری را داشت ولی ما به دنبال کاهش نرخ سود بانکی در بازه بلند مدت هستیم و تصور می‌کنیم می‌توانیم این مشکلات را حل کنیم ولی قطعا اصلاح سیستم بانکی نیازمند زمان زیادی است و نباید شتاب‌زده عمل کرد.

رئیس کل بانک مرکزی در پایان با اشاره به امیدواری نسبت به آینده کشور و پتانسیل بالای ایران، میزان بدهی خارجی کشور را 9 میلیارد دلار اعلام کرد که در مقایسه با بدهی خارجی 460 میلیارد دلاری ترکیه ناچیز است.