معجزه اقتصادی
| دقایق به سختی می‌گذشت. در پشت درهای اتاق مذاکرات گفت‌وگو‌ها فوق‌محرمانه بود. چشم‌ها به بالکن اتاق وزیر امور خارجه دوخته شده که تنها منفذ کسب اطلاعات است. |
|
جهان صنعت: اطلاعات کسب شده در حد تفسیر اخم یا لبخندی است از جانب مهمان اتاق مذکور. همه در انتظار معجزه سیاسی- اقتصادی طول تاریخ بودند. معجزه‌ای که نه تنها تاریخ اقتصاد ایران بلکه دنیا را متحول می‌کرد…. داستان‌های زیادی از تغییر نسبت درآمد به هزینه خانوار ایرانی در جهت بهبود شرایط معیشت مردم بر سر زبان‌ها بود و آن شب را همه در خلسه رویایی شیرین به خواب رفتند. فردای آن روز همه به دنبال قیمت دلار در بازار بودند… ولی قیمت به جای کاهش، افزایش یافت…! مثل یک شوخی بود. چند روزی گذشت ولی خبری از معجزه نشد…. ساده‌اندیشان گمان می‌کردند که وزیر امور خارجه همراه با خود پول‌های بلوکه‌شده را از وین به تهران آورده و در بازار توزیع می‌کند…! خیالی که خیلی زود مشخص شد واهی و بی‌اساس بوده…. ولی آیا به راستی معجزه اقتصادی در راه است؟ آیا این تفکر که موتور محرک‌های اقتصادی ایران کاملا تنظیم و بدون نقص است و فقط نیاز به منابع مالی به عنوان سوخت دارد، ذهنیتی درست است؟ قطعا الگوی صحیح در استفاده از منابع مالی بلوکه‌شده ایران در خارج از کشور همانی است که رییس‌جمهور محترم در مصاحبه تلویزیونی گفتند و تزریق تمامی منابع مالی بلوکه‌شده مستقیما به بازار می‌تواند فاجعه بعدی را رقم زند. ولی اگر این منابع به بازار تزریق نمی‌شود برنامه پیش‌بینی شده برای مصرف آن کدام است؟ ایران به لحاظ موقعیت جغرافیایی کشوری خشک است. کشاورزی به هزاران دلیل نمی‌تواند زمینه اصلی ایجاد درآمد در کوتاه‌مدت باشد هر چند به لحاظ استراتژیک نمی‌توان آن را از مثلث کشاورزی- خدمات- صنعت جدا کرد. نام ایران در لیست کشورهای نیمه‌خشک ثبت شده و عدم پیش‌بینی مناسب و لازم در دولت قبل باعث شده تا کم‌کم به عضویت باشگاه کشورهای کاملا خشک در آییم…! بنابراین در شرایط فعلی نه‌تنها کشاورزی موتور محرک درآمدزا نخواهد بود بلکه رفع مشکلات موجود آن نیاز به صرف هزینه هنگفت داشته و خشکسالی این بخش را به محل هزینه جدی تبدیل کرده است. نتیجه آن است که برای ایجاد درآمد و وقوع معجزه اقتصادی باید روی بخش خدمات و صنعت متمرکز شد. اینک سوال این است: این بخش‌ها چقدر آمادگی حرکت و فعالیت و رقابت واقعیت تاسف‌آور این است که هیچ‌کدام از بخش‌های خدمات و صنعت آمادگی حرکت روان و جذب بازار را ندارند. در هر دو بخش استانداردهای لازم جهت رقابت با سایر موسسات و شرکت‌های بین‌المللی یا تعریف نشده یا تفکر رعایت این استانداردها در مدیران شرکت‌ها و موسسات ایرانی وجود ندارد. استانداردهای فنی و مدیریتی مورد نیاز برای انجام پروژه‌های زیربنایی محدودیت مرزهای جغرافیایی وجود ندارد. استانداردهای فنی در سراسر دنیا یکسان بوده و این استانداردها به طور عمده توسط موسسات و انجمن‌های اروپایی و آمریکایی تدوین شده است. استانداردهای مدیریتی نیز در برخی زمینه‌ها باید بومی سازی و به کار گرفته شود ولی کلیت آنها ثابت و اهداف آنها یکسان است. شکی نیست که بدون آشنایی و رعایت استانداردهای مورد قبول دنیا نمی‌توان در بازار رقابت موفق بود و بخش صنایع و خدمات کشور باید برای ادامه حیات خود از امتیازهای متعدد دولت که به لحاظ ایرانی بودن به آنها داده شده استفاده کنند؛ امتیازاتی که در ایران معتبر است ولی در خارج از ایران نمی‌تواند کاربردی داشته باشد بنابراین قادر به جذب و ورود ارز سایر کشورها از طریق جذب بخشی از بازار خارجی نخواهیم بود. در این بین در خصوص برخی زمینه‌ها، استانداردهای ایرانی تدوین شده است، برای مثال در زمینه پروژه‌های نفتی استاندارد نفت ایران (IPS) تدوین شده ولی الزامی برای رعایت آن در پروژه‌های کشور وجود ندارد و البته این استاندارد تمام زمینه‌های وابسته به نفت را پوشش نمی‌دهد. در خصوص استانداردهای تولید و روش‌های اجرایی سایر صنایع نیز با دقت لازم عمل نشده و برای مواردی مانند لوازم خانگی، اتومبیل‌سازی، صنایع غذایی و… اگر استانداردهای تدوین شده توسط اداره استاندارد یا مشخصات فنی و روش‌های اجرایی تهیه شده توسط تولیدکنندگان مدنظر قرار گیرد محصول تولیدی قابلیت رقابت با مشابه خارجی را نخواهد داشت و مثال قابل لمس آن خودرو تولید داخل در مقایسه با خودروهای وارداتی است. در چنین شرایطی تنها راه برای زنده نگه داشتن این صنایع فقط ایجاد مزیت قیمتی تولید داخلی از طریق بالا نگه‌داشتن تعرفه گمرکی و جلوگیری از کاهش قیمت ارز در بازار است. به زبانی ساده به جای کاهش قیمت تمام شده محصول تولید داخل از طریق کاهش هزینه‌های تولید قیمت کالای ورودی بالا نگه داشته شده است تا از شکست تولیدات داخلی در رقابت با تولیدات خارجی جلوگیری شود…! در چنین شرایطی نمی‌توان انتظار معجزه اقتصادی داشت. به نظر می‌رسد راه عملی برای برطرف کردن این مشکل مبتنی بر سه فعالیت همزمان تفهیم، تشویق، تنبیه و بیش از هر چیز ارایه خدمات آموزشی کاربردی است. موسسه استاندارد ایران باید مکلف شود تا با دقت و بهره‌گیری از استانداردهای بین‌المللی معیارها و روش‌های سنجش موجود را به دقت بازنگری کرده و در صورت نیاز برای صنایع و موسسات خدماتی روش‌ها و معیارهای جدید مطابق با آنچه در دنیا در حال استفاده است را تدوین کند و در اختیار آنان قرار دهد تا به این ترتیب حداقل‌های مورد نیاز مشتریان در سطح بین‌المللی مشخص شود. همچنین برقراری دوره‌های آموزشی، مدیریتی با تاکید بر کاهش هزینه‌های تمام شده و آشنایی با ابزار و معیارهای مدیریتی توسط دولت بدون دریافت هزینه و در محل موسسات تولیدی یا خدماتی قطعا با اقبال مدیران این موسسات مواجه خواهد شد. این دوره‌های آموزشی علاوه بر تاثیر بسزا در دوش‌های تولید، باعث تعریف تعداد قابل توجهی شغل در زمینه آموزش‌های کاربردی خواهد شد که بخشی از معضل بیکاری تحصیلکرده‌ها و متخصصان کشور را حل خواهد کرد. از طرفی بخشی از سیستم‌های تولیدی در کشور فرسوده بوده و با وجود استانداردهای موثر و آموزش مدیران و کارکنان نیز نمی‌توان به هزینه‌های تمام شده ایده‌آل دست یافت. در اینجا نقش دولت در ایجاد شرایط تشویقی از طریق پرداخت وام‌های بلندمدت با بهره کم به این موسسات و البته نظارت کامل بر محل مصرف وام از طریق پرداخت وام مستقیما به سازنده ماشین‌آلات به روش باز کردن LC و بازرسی‌های دقیق حضوری توسط کارشناسان خبره بسیار کارساز خواهد بود. اگر سیستم‌های سخت‌افزاری تولید بازسازی شده باشد، استاندارد تولید مشخص باشد و مدیران و کارکنان آموزش کافی دیده باشند قطعا تولید محصول یا ارایه خدمات بی‌کیفیت و گران بسیار سخت خواهد بود…!! ولی در صورت تخطی صاحبان موسسات با وجود بهره‌مندی از تمهیدات فوق در صورت شکایت مستند مشتریان دولت باید روش‌های تنبیهی بسیار سخت و جدی را در پیش گیرد تا کارایی مثلث تفهیم، تشویق، تنبیه برای ایجاد انگیزه همچنان به‌طور موثر باقی بماند. در چنین شرایطی تولید داخل قابلیت رقابت با مشابه خارجی از نظر کیفیت و قیمت را خواهد داشت و نباید فراموش کرد که رقابت تولید داخلی با محصولات خارجی در کشور مانند بازی در زمین خودی است. قطعا مشتریان در شرایط کاملا مشابه تولید داخلی را بر خارجی ترجیح خواهند داد و آن وقت است که معجزه اقتصادی رخ خواهد داد، ریال در مقابل ارزهای خارجی تقویت خواهد شد و دولت بدون هیچ نگرانی کنترل قیمت ارز جهت جلوگیری از سقوط آن را متوقف خواهد کرد و رویاهای شیرین به واقعیت خواهد پیوست. |
{/content}[/wgt_jce_editor][/yee_column][/yee_row]
